Şişecam'ın Sürdürülebilirlik İzlencesi
- Ezgi Kaçıral
- 4 gün önce
- 4 dakikada okunur
DEĞERLENDİRME
SEKTÖR
Cam ve Cam Tabanlı Kimyasal Üretimi (Global Endüstri)
İNTERNET SİTESİ
SERTİFİKA VE STANDARTLAR
TS EN ISO 9001 – Kalite Yönetim Sistemi Standardı
TS ISO 45001 – İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi
TS EN ISO 14001 – Çevre Yönetim Standardı
TS EN ISO 50001 – Enerji Verimliliği ve Yönetimi Standardı
ISO/IEC 27001 – Bilgi Güvenliği Standardı Uyumu (Yatırım ve Veri Sistemleri için)
İÇERİK KAYNAĞI
ŞİŞECAM’IN İZLENCESİ
Cumhuriyetin sanayi simgelerinden biri olan Şişecam, bugün 14 ülkede, cam ve kimyasallar alanında küresel ölçekte üretim yapan bir dev. Böyle dev bir oyuncu söz konusu olunca, “sürdürülebilirlik stratejisi” sadece şirket içi bir tercih değil, bütün değer zincirini etkileyen bir güç oluyor. Peki Şişecam, sürdürülebilirlik iddiasını ne kadar somutlaştırabiliyor?
Şişecam, sürdürülebilirlik stratejisini “CareforNext” başlığı altında topluyor. Bu çerçeve;
“Gezegeni Koru (Protect the Planet)”, “Toplumu Güçlendir (Empower Society)”, “Yaşamı Dönüştür (Transform Life)” odakları üzerine kurulu. Strateji, Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları ile hizalanmış, 2030’a kadar uzanan hedef setleri içeriyor. Bu, Türkiye’de pek çok marka için hâlâ “iyi niyet düzeyinde” kalan bir alanda ciddi bir kurumsal çerçeve sunuyor.
Ancak bu çerçevenin dili yoğun, teknik ve oldukça “kurumsal”. TSRS (Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları) uyumlu raporlarda da görüldüğü gibi, anlatı daha çok uyum, yönetim yapısı ve risk kategorileri etrafında şekilleniyor; “Bu dönüşüm çalışanların, kentlerin, tüketicinin hayatında ne değiştiriyor?” sorusunun cevabı ise biraz daha arka planda kalıyor.
ÇEVRESEL PERFORMANS: CAM KIRIĞINDAN İKLİM HEDEFLERİNE
Şişecam, cam geri dönüşümünde Türkiye’de öncü bir aktör. 2011’den bu yana topladığı 2,2 milyon ton cam atık ile hem hammadde kullanımını hem de enerji tüketimini azaltan bir sistemi yürütüyor. “Cam Yeniden Camdır / Glass is Glass Again” gibi projelerle milyonlarca şişenin çöpe gitmesini engellediğini daha önce kamuoyuyla paylaşmıştı. Bu tablo, “döngüsel ekonomi” başlığında Şişecam’ı gerçekten kuvvetli bir konuma yerleştiriyor.
Bu noktada “iç ve dış kırık cam ayrımını detaylı şekilde raporlaması” da dikkat çekici. 2024 TSRS raporuna göre Şişecam, 1.115.812 ton iç kırık cam ve 331.228 ton dış kırık cam kullanarak cam üretiminde hammaddenin önemli bir kısmını döngüsel malzemeden sağlamış görünüyor. Bu, GRI 301-1 standardı kapsamında oldukça güçlü bir veri seti sunuyor.
İKLİM VE ENERJİ: 2030–2050 HATTI
Şişecam, iklim hedeflerini kâğıt üzerinde iddialı kuruyor: Bilim temelli hedefler (SBTi) çerçevesinde, “2030’a kadar küresel sera gazı emisyonlarını yarıya indirmeyi”, 2050’de ise net sıfıra ulaşmayı hedefliyor. 2023 itibarıyla Ar-Ge harcamalarının %63,5’ini sürdürülebilirlik odaklı projelere ayırdığı ve toplam 275 milyon TL Ar-Ge harcaması yaptığı bilgisi de raporda mevcut.
Aynı yıl çevresel harcamalar için yaklaşık 387 milyon TL ayırdığını, yenilenebilir enerji kurulu gücünü “10 MWp” seviyesine çıkardığını ve enerji tüketimini SASB standartlarıyla uyumlu şekilde raporladığını görüyoruz.
SU YÖNETİMİ
Şişecam’ın 2024 raporunda dikkat çeken çevresel göstergelerden biri “su çekimi”. Grup toplamda “53.602.391 m³” su çekimi gerçekleştirmiş. Bu su; şebeke, yer altı ve yüzey suyu kaynaklarından temin ediliyor ve GRI 303-3 standardına göre kategorize ediliyor.
Ayrıca birim üretim başına su tüketiminin 2020’ye göre “%25 azaltılmış” olması, kaynak verimliliğinde kayda değer bir gelişmeye işaret ediyor.
Ancak su yönetimi verilerinin güçlü olmasına rağmen, bu tüketimin “kentler üzerindeki etkisi”, su stresinin yoğun olduğu bölgeler için ne anlama geldiği veya su geri kazanım performanslarının nasıl geliştiği gibi bağlamlandırmalar raporda yer almıyor.
ATIK YÖNETİMİ
Şişecam operasyonlarında oluşan atıkları TSRS kapsamında “Kapsam 3 – Kategori 5” altında sınıflandırıyor. Tüm atık ve atıksu bertarafı emisyonları, DEFRA 2024 veri setine göre hesaplanıyor. Atıkların bertaraf tesislerine taşınmasından kaynaklanan emisyonlar da “ton × km” fonksiyonel birimiyle modellendiği için, atık sadece “miktar” değil, “iklim etkisi” olarak da görülüyor.
Bu metodolojik şeffaflık güçlü olsa da, atık yönetiminde hala şu eksikler göze çarpıyor:
· Atığın üretim süreçlerindeki azaltım trendi yıllar arası karşılaştırma ile sunulmamış.
· Atığın toplumsal veya ekonomik faydaya dönüşüm hikâyeleri aktarılmamış.
· Döngüsel ekonomi anlatısı güçlü; ancak “kim için neyi dönüştürüyoruz?” sorusu açıkta bırakılmış.
ŞEFFAFLIK VE RAPORLAMA:
Olumlu taraflar:
· Şişecam düzenli olarak sürdürülebilirlik raporu yayımlıyor, web sitesinde politika ve beyanlarını erişilebilir şekilde sunuyor.
· TSRS uyumlu raporlama ile finansal piyasaların ve regülatörlerin beklentilerine cevap veriyor.
· Ayrıca GRI 2021 Evrensel Standartları ve SASB sektör rehberlerinden faydalanarak metrikleri uluslararası karşılaştırılabilir hâle getirmiş durumda.
Eleştirel taraflar:
Rapor dili uzman olmayan okur için kapalı; grafik ve metrik yoğun, bağlam ve “neden önemli?” açıklaması düşük.
BİZİM AÇIMIZDAN ŞİŞECAM’IN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK KARNESİ: (4 / 5)
Şişecam, Türkiye’deki pek çok kurumsal markanın aksine sürdürülebilirliği “yan sayfa” olarak görmüyor; operasyon modelinin gövdesine yerleştirmek için yıllardır sistem kuruyor, yatırım yapıyor ve izliyor. CareforNext stratejisinin net şekilde segmentlere ayrılmış olması, cam kırığının üretime yeniden kazandırılmasında 1,4 milyon tonun üzerinde döngüsel malzeme kullanıldığını açıklaması, su tüketimini birim üretimde %25 azaltan veriye dayalı süreç yönetimi ve iklim hedeflerini SBTi gibi uluslararası bilimsel çerçevelerle hizalaması, şirketin sürdürülebilirlik iddiasını yalnızca anlatısal değil, ölçülebilir ve raporlanabilir bir temelde kurduğunu gösteriyor. Bu yaklaşım, sektörel ölçeğindeki etkisi düşünüldüğünde Türkiye’de az rastlanan bir kurumsal kararlılık örneği sunuyor.
Ancak buna rağmen;
Şirketin toplumsal etki boyutuna dair iletişim anlatısı, çevresel metriklerin gerisinde kaldığı için henüz aynı görünürlüğe ulaşmış değil, Raporlama dili ağırlıklı olarak finansal ve metodolojik; bu da geniş kitleyle bağ kurma gücünü sınırlıyor, Verileri sistematik olarak sunuyor ama bu verilerin şehir, çalışan ve tüketici hayatındaki karşılığını aktaran sadeleştirilmiş etki anlatıları henüz yeterince inşa edilmemiş.
Şişecam; iklimde iddialı bir yatırımcı, atıkta rakamları fırsata dönüştüren bir üretici, su yönetiminde verimlilik takipçisi ve sürdürülebilirlikte uzun vadeli ısrarcı bir sistem kurucusu olarak güçlü bir konumda. Çevresel performansı ve stratejik yönetişim kapasitesi, onu şimdiden Türkiye’nin en tutarlı sürdürülebilirlik oyuncularından biri yapıyor. Sosyal anlatı katmanı güçlendiğinde ise bu etkinin çok daha parlak bir iz bırakacağı açık.
Yorumlar